Karın bölgesinin oskültasyonu, rutin fiziksel muayenelerden olmasada akut abdominal rahatsızlığı bulunan hastalarda gastrointestinal motilitenin ve gaz ile dolu viseranın (mide-bağırsakların) belirlenmesinde ve önemli bilgiler edinilmesinde başvurulan bir muayene yöntemidir. Oskültasyon en iyi şekilde steteskop diaframasının traş edilmiş alana konulması ile yapılır. Şayet kıllar-tüyler kesilmemiş ise diaframanın konulacağı yerlere jel sürülmesi kılların oluşturacağı sürtünme sesini ortadan kaldıracaktır.
Karın bölgesinin oskültasyonu bağırsak sesleri belirlenemez ise bu durum ya intraabdominal sıvı varlığına ya da generalize ileus varlığına yorumlanır. Bağırsak seslerinin azalması ya da hiç duyulmaması peritonitisle ilgili paralitik ileus’a yorumlanır. Normal bağırsak sesleri abdominal travmalardan hemen sonra mevcut iken yaralanmayı takip eden bir kaç saat içinde ileus ya da asites gelişmez ise bağırsak sesleri duyulabilir. Abdominal travmayı takip eden günlerde gelişen ileus, asites ya da adezyonlar nedeniyle normal bağırsak sesleri belirlenemez. Bu nedenle klinisyen, gelişebilecek bu sonuçlar nedeniyle prognozu ve uygulayacağı tedavi seçeneğini belirleyebilmek için peryodik aralıklarla bağırsak seslerini dinlemelidir. Şayet, karın duvarının oskültasyonunda belirlenemeyen bağırsak sesleri, ektopik olarak abdominal bir şişkinlik içinde ya da göğüs boşluğunda belirlenirse hernia abdominalis ya da hernia diaphragmatica akla gelmelidir.
Karın bölgesinin oskültasyonu
Karın duvarının perküsyonu ile birlikte aynı anda yapılan Karın bölgesinin oskültasyonu gaz ile dolu viseral organlardan timpanik ses duyulur. Perküsyon ve oskültasyonda belirlenen bu tipik timpanik ses, mide ya da ince bağırsak obstruksiyonunu, dilatasyonunu ya da valvulusunu akla getirir. Özellikle ruminantlarda sağ ya da sol karın duvarının 9-10, 10-11, 11-12, 12-13’cü kostalar seviyesinden yapılan perküsyon ile aynı zamanlı olarak yapılan oskültasyonda “ping sesi” (tınlama, çınlama ya da metalik ses)’nin belirlenmesi abomasum’un dilatasyonu ile birlikte dislokasyonu (deplasmanı)na yorumlanır. Ping sesi hem sağ hem de sol karın duvarının perküsyon ve oskültasyonunda belirlenir ise bu pneumoperitoneum’a yorumlanır. Ping sesi, sol karın duvarının perküsyon ve oskültasyonunda belirlenir ise bu abomasum’un rumen ve karın duvarı arasına dilatasyonu ile birlikte deplasmanına ya da rumen timpanisine yorumlanır. Oral olarak rumene uygulanan sonda ile rumen gazının boşaltılmasını takiben sol karın duvarının tekrarlanan perküsyon ve oskültasyonunda pink sesinin kaybolması rumen timpanisini doğrularken, pink sesinin kaybolmaması ise abomasumun dilatasyonu ile birlikte sola deplasmanına yorumlanır. Pink sesinin sağ açlık çukurluğu seviyesinde sınırlı bir alanda belirlenmesi sekum dilatasyonu, bazende sekum dilatasyonu ve torsiyonuna yorumlanır. Yapılacak rektal palpasyonda gaz ile dolu olan sekum’un belirgin olarak palpe edilmesi sekum dilatasyonunu doğrular. Abomasum’un dilatasyonu ile birlikte sola ya da sağa deplasmanını doğrulayan en önemli anamnez bilgisi hastanın 2, 3 ya da 4 hafta önce doğum yapmış olmasıdır. Ayrıca gebelik peryodunda kaba yemden fakir ve konsantre yemden zengin diyet ile beslenmiş olması diğer önemli bir anamnez bilgi olarak dikkate alınmalıdır.
Abdominal distensiyonun bulunduğu durumlarda hasta karın iç basıncını artıran nedenler; gastrointestinal sistem perforasyonları, gastrik dilatasyon-volvulus, bağırsak tıkanıklıkları ya da anomalileri ileus, pnömoperitoneum, pyometralar, hemoperitoneum, diyafragma fıtıkları, akut asitesler, idrar kesesi rupturları, penatre abdominal yaralar, peritonitis, büyük abdominal neoplastik oluşumlar ve iatrojenik nedenler, yönünden değerlendirilmelidir.
Yeni doğan buzağıların doğumdan sonraki 2-3. günlerde artan abdominal şişkinlikleri ile birlikte emme reflekslerinin azalması ya da kaybolması, rektumun parmak ya da sonda ile muayenesinde krem benzeri mukus bulunması, iştahlarının kaybolması, anüsün açık olmasına rağmen defekasyonun gözlenmemesi, ilerleyici bir depresyon ve dahidrasyonun gelişmesi, abdominal palpasyonda gaz ve içerik ile dolu bağırsak loplarının belirlenmesi, karın duvarının perküsyon ve oskültasyonunda ping sesinin alınması, direkt lateral abdominal radyografide gaz ile dolu bağırsak loplarının belirlenmesi, kontrastlı radyografide ise kontrast maddenin arka tarafa doğru ulaşamaması, retrograd kontrastlı radyografide baryum sülfatın dessendes kolondan öne doğru geçememesi bir bağırsak anormalliğine, çoğunluklada atresia koli’ye yorumlanır. Fakülte kliniklerimize 1997-2000 yılları arasında yukardaki paragrafta belirtilen doğum sonrası klinik ve radyografik bulguları bulunan 22 atresia koli’li buzağı değerlendirilimiştir.
Fakültemiz kliniklerine bir hafta süreli şiddetli abdominal distensiyonu ve iştahsızlığı bulunan 8 yaşlı, 20 kg ağırlığında getirilen Terrier ırkı bir köpeğin sağ abdominal yarımının palpasyonunda ağrılı bir kitlenin belirlendiği, abdominal ultrasonografik muayenede ise sağ böbreğin normal olarak belirlenemediği, sağ böbrek pozisyonunda geniş bir anekojenik ve hiperekojenik karışımın oluşturduğu 9.5×7.5 cm ebatlarında soliter bir kitlenin belirlendiği, vakanın laparotomisinde yüzeyi düzensiz, yaygın bir balon şeklinde olduğu belirlenen sağ böbrek nefrektomi ile uzaklaştırıldı. Patolojik ve sitolojik muayenelerde “renal cell carsinoma” tanısı konulan neoplastik kitlenin köpekteki abdominal distensiyonun nedeni olarak yorumlanmıştır. Fakültemiz cerrahi kliniğine şiddetli abdominal distensiyon ile getirilen 15 yaşında dişi bir devenin karın boşluğundan laparotomi ile yaklaşık olarak 250-300 litre kokusuz, serosanguinöz karakterde sıvı ve 5.5-6 kg fibrin kitlesi uzaklaştırılmış ve devede karın boşluğunda bu miktarda şiddetli effüzyon ve fibrin kitlesinin oluşmasında kronik aseptik peritonitisin neden olabileceği vurgulanmıştır.
Eskişehir 7 / 24 Açık Veteriner Adresimiz: İstiklal Mah. Atatürk cad. No:144/A Odunpazarı/ESKİŞEHİR
7/24 İletişim Hattımız: +(90) 5442861971
