Vücut ısısı, hypothalamus’ta ki termoregülasyon merkezi tarafından kontrol edilir. Normal vücut ısısı, iskelet kasları ve karaciğerde üretilen ısı ile deri ve akciğerlerden kaybedilen ısı arasındaki dengenin bir fonksiyonudur.
Vücut ısısı, iç ısı ve deri ısısı olarak ayrı ayrı değerlendirilir. İç ısı, asıl vücut ısısıdır ki en basit olarak rektal olarak cıvalı termometre ile belirlenir. İç ısı ayrıca elektronik osefageal termometre ile de belirlenebilir. Deri ısısı, ektremitelerin uç kısımlarının palpasyonu ile belirlenen ve perifer perfüzyon hakkında bilgi veren ısıdır ki thermistor probe ve elektronik termometre ya da cıvalı termometre ile belirlenir.
Vücut ısısında ki değişiklikler bir hastalık bulgusu olarak değerlendirilir. Vücut ısısında ki yükselme (hyperthermia) bakteriyel ve viral infeksiyonlar ile ilgilidir. Ayrıca uzun süre güneş altında kalma, uzun süre çalışma ve eksersiz, fizyoterapi amacı ile ısıtıcı lambalar altında ya da elektrik ocağı karşışında uzun süre kalma ya da elektrikli battaniye uygulamalarından sonrada vücut ısısında yükselme oluşabilir. Operasyonlardan sonra ilk 24 saat içinde ki vücut ısısında ki yükselme genellikle doku yıkımlanması ile ilgilidir. Bazı anestezik ilaçlar (ketamine, tiletamine) kas aktivitelerinde artışa neden olarak vücut ısısında yükselmeye neden olur.
Vücut ısısının normalin altına düşmesi (hypothermia), ısı üretiminin azaldığı ve ısı kaybının arttığı predispoze faktörlere bağlı olarak gelişir. Sağlıklı hayvanlarda hipotermi, hayvanların aşırı soğuğa maruz kalmaları ya da uzun süre soğukta kalmalarında termal hemostasisin sürdürülmesinde ki yetersizlik sonucu gelişir.
Doğum, travma, hareketsizlik (bayılma, halsizlik, tuzağa yakalanma), anestezi, kaşeksi, kalp hastalıkları, ısı üretim merkezinin bozulması, endokrin bozukluklar (hypothyroidism, adrenal yetersizlik, hypopituitarism, hypoglycemia) ve nöromusküler bozukluklar ısı üretiminin bozulduğu durumlardır.
Yanıklar (yanık alanın genişliği ve bölgede ki buharlaşma), travma, hareketsizlik, çevre şartları (soğuk su içine düşme, soğuk rüzgara maruz kalma), genel anestezi (iatrojenik hipotermi’ye neden olur), ameliyatlar (ameliyat bölgesinin kıllarının kesilmesi, ameliyat odası ve masasının soğuk olması, derinin dezenfeksiyonu için kullanılan antiseptik solüsyonların buharlaşması, ameliyatta vücut boşluklarının genişçe açılması ve uzun süre açık kalması ısı kaybına neden olur), yüzey alanının beden ağırlığına oranla fazla olması, toksik ilaçlar (alkol, ethylene glycol, barbituratlar, karbonmonoksit zehirlenmesi) ise ısı kaybının arttığı durumlardır.
Yeni doğan hayvanlar beslenme yetersizliği ya da dengesiz beslenmeden dolayı genellikle hipoglisemiktirler. Aynı zamanda bu yeni doğan hayvanlarda potasyum dengesizliğide bulunur ki bu, sıklıkla hipotermiye neden olabilir.
Kaşektik ve dehidrasyonlu hayvanlarda ısı üretimi için gerekli olan glukoz ve yağın kaslarda rezervinin azalmasından dolayı hipotermi gelişimi kaçınılmazdır.
Toksik ilaçlar, hipotalamik fonksiyonları, perifer vazodilatasyonu ve kaslarda kasılma (titreme) mekanizmasını olumsuz etkileyerek termoregülasyonun bozulmasına ve ısı kaybının artmasına neden olarak hipotermiye neden olurlar.
Hipotermi, 37oC olan normal beden ısısının (rektal ısının) 35oC’nin altına düştüğü durumlarda meydana gelir. Beden ısısı 37oC ile 32oC arasında ise hafif hipotermi, 32oC ile 28oC arasında ise orta derecede hipotermi, 28oC’nin altına düşerse şiddetli hipotermi olarak değerlendirilir.
Hayvanlarda Vücut Sıcaklığı Referans Tablosu
| Hayvan türü | Rektal vücut sıcaklığı (°C) |
|---|---|
| Kedi | 38,1–39,2 |
| Köpek | 37,9–39,9 |
| At (Kısrak) | 37,3–38,2 |
| At (Aygır) | 37,2–38,1 |
| Tavuk (Gündüz) | 40,6–43,0 |
| Koyun | 38,3–39,9 |
| Keçi | 38,5–39,7 |
| Sığır (Etçi) | 36,7–39,1 |
| Sığır (Sütçü) | 38,0–39,3 |
| Domuz | 38,7–39,8 |