Burun Muayenesi


burun-muayene

Üst solunum yollarının girişini oluşturan burun muayenesi, solunum sıkıntısı gösteren hayvanlarda önemlidir. Burun muayenesi, burun delikleri ve çevresinin muayenesi, burun mukozasının muayenesi, burun boşluğunun ve septum nasinin muayenesi, meatus nasilerin endirekt muayenesi, buruna komşu anotomik yapı ve boşlukların muayenesi, burun akıntılarınır klinik ve laboratuvar muayeneleri ile os nasalelerin ve sinus boşluklarının radyografik muayenelini içerir.

Burun delikleri ve çevresinin muayenesinde, burun deliklerinde darlık veya deviasyon bulunup bulunmadığına bakılır. Burun delikleri çevresindeki deri ve burun mukozasındaki yangısal ya da yangısal olmayan şişkinlikler burun deliklerinin daralmasına ve deviasyonuna neden olurken, n. fascialis’in unilateral felcinde aynı taraftaki burun deliği, sağlam tarafa doğru deviasyon gösterir. Burun deliklerindeki darlık ya da deviasyon, hayvanda inspiratorik ve ekspiratorik solunum stenozuna (nasal dyspneu)  neden olur. Hayvanın solunum sesi değişir, ıslık, gürültü veya horultu sesi şeklinde duyulur.

Burun mukozasının direkt muayenesi en rahat atlarda yapılır. Bu hayvanların burun deliklerinin oldukca geniş ve esnek olması bu muayeneyi kolaylaştırır. Atlar ve diğer hayvanlarda burun mukozasının detaylı muayenesi endirekt inspeksiyon (rhinoscope)’la yapılır. Burun boşluğunun görülen kısımlarında normal mukoza pembemsi renktedir. Bu rengin dışındaki solgunluk ve kırmızılık (hiperemi) hastalık bulgusu olarak yorumlanır. Solgunluk hayvanın kansızlığına, kırmızılık ise burun mukozası yangısı (rhinitis)’na yorumlanır. Ayrıca burun mukozasında kanama odakları, ülseratif alanlar, nekroz odakları, proliferatif oluşumlar gözlenebilir.

Burun boşluğu ve septum nasinin muayenesi endirekt inspeksiyonla yapılır. Muayenede burun boşluğuna kaçan yabancı cisimler, parazitler, pıhtılaşmış kan kitleleri, tümöral oluşumların bulunup bulunmadığına bakılır. Ayrıca, septum nasinin bütünlüğüne ve üzerinde ülseratif odakların bulunup bulunmadığına dikkat edilir.

Burun Muayenesi

Burun Muayenesi

       Burun boşluğu concha nasalis aracılığı ile üç kanal (meatus)’a ayrılmıştır. Dorsalde bulunan kanal; meatus nasi dorsalis, kör bir kese şeklinde sonlanır. Ortadaki kanal; meatus nasi intermedius, farenks’e açılır ve oldukca dardır. Ventralde yer alan kanal; meatus nasi ventralis,  ise oldukca geniştir ve farenkse açılır ki, nasogastrik sonda uygulamaları için en uygun kanaldır. Bu kanalın normal olup olmadığı, anomal bir tıkanıklık ya da darlığın bulunup bulunmadığı sonda uygulayarak ya da laterolateral pozisyonda radyografi çekilerek kontrol edilir. Burun kemiklerindeki kırıkların iyileşmesi sırasında ki taşkın kallus oluşumları, concha kırıkları, deviasyonları ve tümörleri meatus nasi ventraliste darlığa ya da tıkanıklığa neden olurlar.

Burun boşluğu (nasal cavity)’na bir delik ya da yarık aracılığı ile açılan anatomik boşlukların, özellikle sinus boşluklarının, muayeneside önemlidir. Çünkü, bu boşluklarla ilgili fizyolojik ve patolojik akıntıların drenajı burun deliği ile olmaktadır. Kemik bir duvarla çevrili olan sinus boşluklarının muayenesi perküsyonla ve en emin olarakta radyolojik muayenelerle yapılır. Ayrıca burun akıntısının görünümü, kokusu ve laboratuvar değerlendirmeleri sinus hastalıkları hakkında önemli ip uçları verebilir. Sığırlarda, burun boşluğu ile ilişkisi bulunan frontal sinus boşluğu aynı zamanda boynuz boşluğu ile de ilişkilidir. Dolayısı ile boynuz kırıkları ile ilgili kanamalar ve gelişen sinüzitis frontalisle ilgili yangısel akıntılar burun boşluğundan dışarı drene olur.  Maksillar premolar ve molar diş köklerinin içinde bulunduğu alveolar kemikler,  maksillar sinus boşluğunda bulunurlar. Dolayısı ile bu diş kökleri ve alveolar kemikteki osteomyelitis ve osteolysis sonucu oluşan akıntılar maksillar sinus boşluğuna, oradanda burun boşluğuna geçerek dışarıya drene olurlar.

Burun muayenesinin en önemli aşamasını, burun akıntılarının değerlendirilmesi oluşturur. Çok iyi vaskülarize olan burun mukozası nemlidir. Normalde bir akıntı yoktur. Bir ya da her iki burun deliğinden az ya da çok, sürekli ya da kesik kesik, seröz, serö-müköz, müköz, purulent,  muko-purulent, hemo-purulent ya da kanlı burun akıntısının geldiği görülebilir. Burundan gelen akıntılar burun boşluğu mukozasından, farenksten, sinuslardan, trachea ve alt solunum yollarından, ağız, oesophagus ve mideden kaynaklanabilir.

Burun deliklerinden birinden ya da her ikisinden kan gelmesine Burun Muayenesi burun kanaması (epistaksis, rhinorragia) adı verilir. Buruna isabet eden lokal travmalar, nasogastrik sonda uygulaması, yabancı cisimler, burun ve sinus kemiklerinin kırıkları, boynuz kırıkları, burun tümörleri, burun boşluğundaki parazitler burun kanamalarının önemli nedenleridir.

Burun Muayenesi burun deliklerinden müköz ya da muko-purulent akıntı gelmesi bakteriyel ve paraziter (koyunlarda oestrus ovis, köpeklerde linguatula rhinaria invazyonları) enfeksiyonlara, seröz burun akıntısı viral enfeksiyonlara yorumlanır. Şayet viral enfeksiyonlar bakteriyel enfeksiyonlarla kontamine olmuş ise burun akıntısı purulent ya da muko-purulent özellik kazanır. Muko-purulent burun akıntısı equideler ve sığırlarda sinüzitisler, equidelerde ise hava keselerinin yangısında daha çok gözlenir. Hava keselerinin yangılarında ki burun akıntısı çoğunlukla köpüklü bir özelliktedir. Tek taraflı burun akıntısı unilateral, iki taraflı burun akıntısı ise bilateral sinus ya da hava keselerinin yangılarını gösterir. Bu iki hastalıkta, başın aşağı eğilmesi ile burun akıntısında artış gözlenir. Equidelerdeki hava keselerinin yangılarında sinus hastalıklarından farklı olarak, gıda artıklarının burundan gelmesi (regurgitasyon) gözlenir.

Ayrıca, ağıza alınan gıdaların ya da sıvıların bir kısmının burun deliklerinden geldiği gözlenir. Regurgitasyon olarak isimlendirilen bu durum,  equidelerde ve köpeklerde farengitis ve n. glossopharingeus’un felcinde, equidelerde hava keselerinin yangısında ve yeni doğan yavrulardaki palatochysis durumlarında gözlenir.

Adresimiz: İstiklal Mah. Atatürk cad. No:144/A Odunpazarı/ESKİŞEHİR

7/24 İletişim Hattımız: +(90) 5442861971 

Konum